طب ایرانی

مطالب طب سنتی ایران

طب ایرانی

مطالب طب سنتی ایران

  • ۰
  • ۰

هر فرد سالم پس از حذف غذاهایی که ذاتا مضر هستند، باید غذاهای سازگار و ناسازگار با مزاج خود را شناسایی کند سپس این غذاها را وارد لیست سیاه و سفید کرده و براساس آن برنامه غذایی خود را تنظیم نماید. (البته ممکن است پس از مدتی به دلیل تغییرات سنی یا هر تغییر فردی دیگر یکی از غذاهای لیست سیاه وارد لیست سفید می شود و بالعکس.) در ادامه به بررسی ارتباط انواع غذاها با مزاج فردی می پردازیم:

چه افرادی سالم محسوب می شوند؟

منظور از فرد سالم، فردی است که بیماری مزاجی یا به اصطلاح سوء مزاج نداشته باشد. زیرا در صورت وجود بیماری مزاجی باید اقدامات خلاف آن مزاج انجام شود.

چه غذاهایی غذای سازگار محسوب می شوند؟

غذاهای سازگار عبارت است از غذایی که بدن از آن بهره کامل ببرد و فرد با خوردن آن غذا احساس نیرو گرفتن، راحتی، سبکی و نشاط پیدا کند و ناسازگار خلاف آن است.

نمونه ای از تغییرات مزاجی افراد در مصرف غذاها:

فردی که عادت به مصرف کباب داشته و با خوردن آن احساس شادابی و نشاط می کرده، پس از مدتی با خوردن آن دیگر چندان احساس خوبی ندارد، نباید به مصرف آن ادامه دهد.

بروز علائم آزاردهنده پس از مصرف غذا نشانه چیست؟

اگر فرد با خوردن یک ماده غذایی دچار علائمی از قبیل نفخ، ترش کردن، احساس سرما یا گرمای آزاردهنده، تشنگی شدید، اسهال، سردرد، تپش قلب و … شود نشانگر دو امر است:

  1. عدم تحمل معده و دستگاه گوارش نسبت به آن غذا بدون وجود بیماری
  2. وجود یک بیماری ساده مثل سوء مزاج یا یک بیماری مرکب

در صورتی که بنا به تشخیص پزشک آگاه فرد دچار سوء مزاج باشد باید از غذاها و داروهایی با طبیعت مخالف استفاده نماید.

نشانه ضعف مزاج چیست؟

در بعضی موارد افراد هم از خوردن مواد با مزاج سرد و هم خوردن مواد غذایی با مزاج گرم دچار مشکل می شود و به اصطلاح «با یک غوره سردی می کنند و با یک مویز گرمی» این حالت با سوء مزاج متفاوت و ...

ادامه مطلب در سایت مزاج

  • sa ja
  • ۰
  • ۰

در مورد مصرف آب و میزان آن صحبت های زیادی وجود دارد، اما بسیاری از توصیه ها مبنی بر مصرف زیاد آب در طب ایرانی پذیرفته شده نیست، در منابع طبی مطالب متعددی در مورد میزان مناسب خوردن آب، مواقع منع نوشیدن آب، همچنین وضعیت عطش دروغین یا تشنگی کاذب و همچنین مضرات مصرف زیاد آب یا به طور کلی (آداب آشامیدن آب) بیان شده است که در ادامه به بررسی این موارد می پردازیم:

۱: آیا خوردن روزانه مقدار زیادی آب از نظر طب ایرانی عامل سلامتی است؟

مدت‌ها گفته می‌شد و هنوز هم در برخی محافل گفته می‌شود که برای داشتن سلامتی، باید روزی ۸ لیوان آب بنوشید و از طرفی تبلیغات زیادی در رابطه با مصرف آب به صورت ناشتا انجام می‌شود اما این موارد در آموزه‌های طب ایرانی منع شده‌اند.

دلیل منع توصیه ها در مورد مصرف زیاد آب از سوی طب ایرانی چیست؟

هر فرد باید با توجه به شرایط ویژه خود دستورات مختلفی را انجام دهد و نمی‌توان به همه افراد این توصیه های یکسان را ارائه نمود. 

در صورت مصرف زیاد آب در فردی که مزاج سرد دارد چه اتفاقی می افتد؟

مصرف زیاد آب به خصوص در افراد با مزاج سرد و تر باعث ایجاد بیماری ها می گردد از جمله:

۱: سردی بدن و آسیب به کبد، قلب و …

کسی که مزاج سرد و تر دارد و ... 

ادامه مطلب در سایت مزاج

  • sa ja
  • ۰
  • ۰

دارچین یکی از ادویه های پرکاربرد در انواع غذاها می باشد، علاوه بر آن دمنوشی پرطرفدار نیز هست، که از اسانس آن نیز در صنایع غذایی و بهداشتی استفاده می شود. در ادامه با مختصری از ویژگی ها و خواص آن آشنا می شویم:

ویژگی های گیاه دارچین چیست؟

دارچین پوست و تنه درختی همیشه بهار است که ارتفاع آن به ۴ متر می رسد. درخت آن دو گونه دارد، نوع سیلانی یا همان ادویه متداول میان مردم و نوع چینی که به سلیخه معروف است.

۱: درخت دارچین:

درخت آن پوستی قهوه ای رنگ و مایل به قرمز دارد که طعم آن تند و شیرین و رایحه اش تند است. وقتی پوست شاخه های جوان و تنه درخت را جدا می کنند این پوسته ها در اثر تماس با نور آفتاب به صورت لوله های باریک و در هم پیچیده می شوند سلیخه یا دارچین چینی نسبت به ادویه متداول کم رایحه تر و قرمز تر می باشد.

۲: برگ های گیاه :

برگ های درخت، بیضی شکل، نوک دار، براق و سبز پر رنگ اند و رگبرگ های طولی و کاملا مشخص دارند. گل های درخت دارچین کوچک و زرد مایل به سفید اند، هر گل شش گلبرگ تخم مرغی شکل و گاه قطره ای شکل دارد.

۳: میوه ها:

میوه های درخت، بیضی گون، کوچک، سیاه و نوک دارند و درون هر میوه یک هسته وجود دارد.

۴: محل رویش:

محل رویش این ادویه خوش طعم و عطر، سریلانکا، هند، چین و ویتنام می باشد.

ویژگی های دارویی دارچین چیست؟

در ادامه به بررسی ویژگی های این گیاه دارویی پرخاصیت می پردازیم:

اجزای مورد استفاده گیاه دارچین کدام است؟

از پوست شاخه ها و تنه درخت، روغن پوست درخت، عرق پوست درخت و عطر پوست درخت استفاده می شود.

طبیعت دارچین چیست؟

طبع آن در آخر درجه دوم گرم و خشک است. روغن آن در درجه سوم گرم و ...

ادامه مطلب در سایت مزاج

  • sa ja
  • ۰
  • ۰

دوران بلوغ مهم ترین دوران زندگی یک فرد است. شناخت کلیات دوران بلوغ و همچنین سن بلوغ یکی از مهم ترین مسائل پیش روی والدین برای مراقبت و حمایت از کودکان می باشد. سن بلوغ وابسته به تعادل بین گرمی و تری مزاج کودک است و رسیدن به این تعادل حاصل مجموعه ای از عوامل مانند وراثت، تغذیه و جنسیت، شرایط جغرافیایی و ورزش کردن است.

عوامل تاثیر گذار بر شروع سن بلوغ کدامند؟

عوامل مختلفی به طور مستقیم و یا غیر مستقیم بر شروع سن بلوغ اثر می گذارند:

۱: عوامل ارثی و ژنتیکی:

سن بلوغ در دختران بیشتر تحت تاثیر عوامل ارثی و خانوادگی است. دخترانی که مادرانشان زودتر بالغ شده اند، رشد جسنی زودتری خواهند داشت و مادرانی که بلوغ آنان دیرتر اتفاق افتاده است، دخترانشان بلوغ دیرتری را تجربه می کنند زیرا بخشی از خصوصیات مزاجی افراد ارثی است و به اصطلاح طب ایرانی، مزاج جبلی یا خلفی نامیده می شود.

۲: جنسیت:

دختران حدود ۲ سال زودتر از پسران بالغ می شوند.

۳: نژاد:

به طور متوسط دختران سیاه پوست حدود ۱ سال زودتر از دختران سفید پوست بالغ می شوند.

۴: اقلیم:

آب و هوا نیز بر سن بلوغ تاثیر دارد. بلوغ زودتر معمولا در مناطق استوایی و گرمسیر رخ می دهد. همچنین تفاوت زندگی در شهر و روستا نیز از عوامل موثر در سن بالغ شدن کودکان است. نوجوانان شهری زودتر از نوجوانان روستایی بالغ می شوند.

۵: وضعیت سلامت و تندرستی فرد:

  • تغذیه و بهداشت نامناسب در دو طیف می تواند هم سبب بلوغ دیررس و هم زودرس شوند.
  • ارتباطات اجتماعی آزاد و زیاد، روابط خانوادگی تنگاتنگ، خانواده های پرجمعیت و خانه های کوچک و بی بندو باری فرهنگی باعث بلوغ زودرس می شوند.
  • چاقی متوسط باعث بلوغ زودرس و ...

ادامه مطلب در سایت مزاج

  • sa ja
  • ۰
  • ۰

بخش عمده ای از بیماری ها در طب ایرانی بر مبنای تغییر مزاج از حالت سلامت به بیماری، تعریف می شوند و به بیماری های سوء مزاجی معروفند. اصل مهم در درمان این گونه بیماری ها اصلاح مزاج تغییر یافته و برگرداندن به حالت سلامت آن با استفاده از تدابیر مختلف سبک زندگی و انواع روش های درمانی می باشد. نکته قابل توجه در مکتب طب ایرانی عنایت ویژه به مزاج بیمار و عضو مبتلا حتی در درمان بیماری های غیر سوء مزاجی می باشد.

مزاج در درمان بیماری ها چه اهمیت و جایگاهی دارد؟

 از نظر منابع طب ایرانی هر گونه درمان بیماری های غیر مزاجی مانند سوء هیات ترکیب و تفرق اتصال نیز باید با ملاحظه جنبه های مزاجی عضو یا دارو و تدابیر متناسب با مزاج فرد، انجام گیرد. در این شرایط هم انتخاب طبع دارو  و هم ارائه سایر توصیه ها و تدابیر درمانی باید متناسب با مزاج عضو مربوطه و مزاج عام بیمار باشد.

موارد اهمیت مزاج در درمان بیماری ها:

۱: درمان زخم:

از مثال های قابل توجه در مورد عنایت ویژه به مزاج در تمامی شرایط درمانی، تاکید بر مزاج اصلی بیمار هنگام تجویز داروهای مربوط به درمان زخم می باشد.

 این مثال از این جهت مطرح می‌گردد که علی القاعده زخم ها به علت ماهیت علت و نشان هایشان کمتر تحت تاثیر تقسیم بندی‌های مزاجی طب ایرانی قرار می گیرند و در طب ایرانی به طور کلی درمان زخم برای همه افراد با استفاده از داروهای خشک کننده زخم و به اصطلاح مجفف انجام می گیرد ولی در همین شرایط نیز توصیه می گردد که شدت تجفیف دارو باید بر اساس وضعیت مزاجی عضو و حتی مزاج بدن و نیز مزاج زخم از نظر میزان رطوبت تنظیم گردد تا ضمن دستیابی به بهترین نتایج درمانی عضو مبتلا و بدن فرد نیز از مزاج اصلی خود دور نشود.

۲: درمان شکستگی ها:

یکی از درمان های دیگر که شاید توجه به رعایت بحث مزاج فرد یا عضو در آن دور از ذهن به نظر می‌آید مبحث درمان شکستگی هاست حتی در این مورد هم منابع ایرانی توجه به مزاج فرد و تنظیم داروها بر اساس آن را ضروری می دانند .

نتیجه این مثال ها

با عنایت به مقدمات فوق توجه به مزاج و توجه به بحث اصلاح مزاج تغییر یافته در فرد بیمار یکی از ظرایفی است که محققین طب ایرانی باید در هر حال بدان توجه خاص داشته باشند و در تحقیقات علمی خود علاوه بر یافتن روش های درمانی، در پیگیری علل عدم کنترل برخی از بیماری ها با درمان‌های رایج و ...

ادامه مطلب در سایت مزاج

  • sa ja
  • ۰
  • ۰

پاییز که می شود برخی افراد حالت هایی از کاهش انرژی، افسرگی و بی حوصلگی را تجربه می کنند. که این به دلیل ویژگی های این فصل در افزایش خشکی بدن و … می باشد. در ادامه به شناخت ویژگی ها و تاثیرات این فصل از سال بر سلامتی بدن می پردازیم:

ویژگی روزهای پاییز چیست؟

روزهای کوتاه پاییز برای بعضی چندان خوشایند نیست. با کاهش نور و طول روز ها در ماه دسامبر ( معادل آذرماه) دشواری در خواب و پریشانی روانی در افراد مورد مطالعه افزایش می یابد. علائم بالا نشانه غلبه سردی و خشکی است.

مزاج پاییز چگونه است؟

مزاج پاییز مانند مزاج سودا سرد و خشک است. البته در آغاز پاییز مزاج هوا در سردی و گرمی معتدل است ولی تا پایان به تدریج به سردی می گراید.

آیا فصل پاییز برای پیران مناسب است؟

به دلیل تغییرات مزاجی فوق که در هوا در طول فصل پاییز اتفاق می افتد آغاز پاییز برای پیران کمی قابل تحمل است ولی در پایان آن آسیب زیادی به آنان می رسد.

چرا در پاییز ابتلا به بیماری ها افزایش می یابد؟

ابتلا به انواع بیماری ها در پاییز به خاطر عوض شدن هوا و گرمای ظهر و خنکی صبح و شب، بسیار زیاد است و چون قوت ها در تابستان ضعیف شده و خلط های لطیف در اثر گرمای تابستان به تحلیل رفته، طبیعت قدرت مقابله با بیماری را ...

ادامه مطلب در سایت مزاج

  • sa ja
  • ۰
  • ۰

اگر دارای مزاج سرد و خشک یا سرد و تر هستید در پاییز و زمستان از قرار گرفتن در معرض هوای سرد دوری کنید. رعایت توصیه های زیر برای جلوگیری از آثار ناخوشایند هوای سرد بر بدن سردمزاجان مفید است:

توصیه های سبک زندگی:

سرد مزاجان علاوه بر رعایت توصیه های مناسب مزاج خود اعم از سرد و تر و سرد و خشک، در فصول پاییز و زمستان باید در سبک زندگی خود نیز تغییرات خاصی ایجاد کنند، این تغییرات عبارت است از:

  1. بدن را از مواجه با سرما محفوظ نگاه داشته و آن را با لباس گرم بپوشانید. ( مخصوصا در هنگام خروج از حمام یا رختخواب)
  2. دمای اتاق را در حد معمول ۱۸ تا ۲۳ درجه نگاه دارید تا در هنگام خروج از اتاق، دچار تغییر ناگهانی دما و مواجهه با کاهش دمای زیاد نشوید.
  3. ورزش و فعالیت بدنی مناسب را فراموش نکنید.
  4. استفاده از رنگ های گرم مانند: قرمز و نارنجی توصیه می گردد.
  5. بوئیدن بوییدنی های گرم مانند: بهارنارنج، گلاب، مشک، عنبر، گل مریم، گل نرگس و… توصیه می شود.

توصیه های غذایی:

توصیه های غذایی در این زمینه عبارت است از:

  1. از مصرف ترشی، آب سرد، عدس، بادنجان، خیار، گوجه، کاهو و… پرهیز کنید.
  2. برای پیشگیری از سرمازدگی از دمنوش های با مزاج گرم مانند: نعناء، دارچین، زنجبیل و … یا ترکیبات زیر استفاده کنید:

طرز تهیه دو شربت مناسب سردمزاجان در فصول پاییز و زمستان:

۱: شربت سیب:

به مقدار دلخواه سیب را روی شعله بگذارید تا نصف آن بخار شود، سپس آن را صاف کرده و بگذارید یک شب بماند پس از آن دوباره روی شعله ملایم بگذارید تا غلیظ شود. مجددا صاف کرده و ...

ادامه مطلب در سایت مزاج

  • sa ja
  • ۰
  • ۰

یکی از سوالات و نگرانی های بانوان در سنین بارداری، تاثیرات فصل ها به خصوص سرد شدن هوا در فصل پاییز بر روی سلامت بارداری می باشد. برای پاسخ به این پرسش در ادامه به بررسی اجمالی وضعیت بدن و بیماری ها در فصل پاییز پرداخته و به این سوال پاسخ می دهیم که آیا اقدام به بارداری در این فصل با خطر شکست همراه است و آیا سلامت بارداری در این فصل به خطر می افتد؟ یا خیر؟

 فصل پاییز از نظر حکمای طب ایرانی چگونه تعریف می شود؟

فصل پاییز در نظر طبیبان قدیم طب ایرانی ابتداء ریختن برگ درختان، و مفقود شدن ثمره ی تازه آن‏ها و متغیر گشتن رنگ آن‏ ها است.

مزاج فصل پاییز چیست؟

مزاج این فصل سرد و خشک است، یعنی مزاج آن مقابل فصل بهار است و به همین دلیل ضعف قوا در حیوانات و گیاهان مشاهده می شود. اما به حسب مناطق مختلف جغرافیایی مزاج پاییز تغییر می کند زیرا که در بعضى شهرها از اول تا آخر پاییز باران زیادی می بارد بنابراین مزاج آن سرد و تر می شود. و بعضى شهرها فصلی معتدل است.

بیماری های شایع فصل پاییز کدام است؟

۱: بیماری های سوداوی

در طب ایرانی هر فصلی بر اساس یک سری خصوصیات در بعضی افراد استعداد ابتلا به بیماریهای خاصی را زیاد می کند از جمله پاییز که به علت مزاج سرد و خشک استعداد بیماری های سوداوی مانند افسردگی و بیماری های اعصاب و بیماری های پوستی و سایر بیماری های سوداوی زیاد می شود. در این موارد رعایت سبک زندگی و پرهیز از عوامل افزایش دهنده ی سودا کمک کننده است.

۲:عفونت ها

بیماری دیگری که در این فصل زیاد می شود استعداد عفونت است زیرا پاییز به دنبال فصل تابستانی می آید که به دلیل مصرف زیاد انواع میوه های سرد و تر بدن از رطوبت زاید انباشته شده است و ...

ادامه مطلب در سایت مزاج

  • sa ja
  • ۰
  • ۰

تغییرات دمایی و تابش نور خورشید و همچنین کاهش طول روز که با شروع فصل پاییز ایجاد می شود؛ باعث ایجاد تغییراتی در سیستم بدنی می گردد، طب ایرانی در این زمینه توصیه های متنوعی دارد که با توجه و عمل به آن ها می تواند از شدت تاثیرات منفی فصل پاییز بر بدن را کاهش دهد. این توصیه ها به شرح زیر می باشد:

خواب و بیداری

در مورد خوابیدن نکات زیادی از جمله مقدار خواب، زمان خواب و محل مناسب خوابیدن مورد توجه است. در ادامه به موضوع محل مناسب خواب اشاره می گردد.

محل مناسب برای خوابیدن در پاییز چه ویژگی باید داشته باشد؟

 محل خوابدن در فصل پاییز حتما باید دارای حرارت مناسب باشد. نکته مهم در موقع خواب این است که در فصل پاییز باید از خوابیدن در جای سرد پرهیز کرد.

نوع پوشش فرد در فصل پاییز در هنگام خواب چگونه باید باشد؟

در هوای سرد پاییز ،در هنگام خواب باید به موارد زیر توجه نمود:

۱: پوشاندن سر:

سر در معرض هوای سرد قرار نگیرد. بنابراین پوشاندن سر در هنگام خواب در بچه ها و کسانی که بیشتر در معرض سرماخوردگی و سینوزیت هستند، توصیه می شود.

۲: پوشاندن پهلوها:

بهتر است در این فصل، در هنگام خواب پهلوها نیز حتما پوشانده شوند.

نکته مهم: در پاییز به هیچ وجه با شکم پر نخوابید!

اگر چه خوابیدن با شکم پر منع شده است ولی در این فصل خطرناک تر است تا جلوی صعود بخارات به سر گرفته شود.

سایر توصیه های سبک زندگی در فصل پاییز

گرچه در مورد نوع سبک زندگی در این فصل توصیه های زیادی می توان بیان داشت اما در ادامه به شناخت چند نکته مهم در مورد سبک زندگی در این فصل می پردازیم:

۱: پوشش مناسب این فصل 

به طور کلی پاییز، فصل اختلالات در دمای هواست و ...

ادامه مطلب در سایت مزاج

  • sa ja
  • ۰
  • ۰

با شروع فصل پاییز و سرد شدن هوا، فصل خوردن یکی از نوشیدنی های پرطرفدار یعنی دمنوش ها نیز فرا می رسد. اما شاید بسیاری از ما اطلاع زیادی در مورد این مجموعه وسیع از نوشیدنی ها نداریم و تنها به مصرف چند نوع ساده اکتفا می کنیم، در ادامه به معرفی چند دمنوش با استفاده از چوب درخت دارچین می پردازیم.

خواص دارچین چیست؟

دارچین در درمان عفونت اخلاط کاربرد دارد. در نزله ها و بیماری های سرد اعصاب و مغز کاربرد دارد. ادرار آور و زیاد کننده خون قاعدگی است. خانم های باردار بهتر است با احتیاط از دارچین استفاده کنند. نیروی جنسی را تقویت می کند. برای طپش قلب، ترس و وحشت و وسواس مفید است. همینطور دارچین، موجب تقویت قلب و مغز و کبد است. در درمان سرفه های رطوبی که همراه با مواد غلیظ است، نیز کاربرد دارد.

دم کرده دارچین (دمنوش ساده دارچین):

مواد لازم:

  • چوب دارچین خرد شده: ۲ قاشق غذاخوری
  • عسل : دو قاشق مربا خوری
  • آب جوش : ۳ لیوان

طرز تهیه :

چوب های دارچین را بشویید و به همراه آب جوش در قوری چینی بریزید و به مدت ۳۰ دقیقه روی حرارت ملایم (کتری یا سماور) دم کنید.سپس دمنوش آماده شده را در یک لیوان یا فنجان بزرگ بریزید، عسل را به آن بیافزایید، هم بزنید تا کاملا حل شود.

خواص: این نوشیدنی برای ناراحتی های گوارشی، دیابت، دردهای استخوان و سردی بدن مفید است.

دمنوش هل، دارچین، زعفران

مواد لازم:

  • چوب دارچین خرد شده: ۱ قاشق غذاخوری پر
  • هل سبز خرد شده: ۷ الی ۱۰ عدد
  • زعفران: ۱ گرم
  • عسل: ۲ قاشق مرباخوری به ازای هر لیوان

آب جوش: ۴ لیوان

طرز تهیه دمنوش:

هل دارچین و زعفران را به همراه آب جوش در قوری چینی بریزید و روی حرارت ملایم (کتری یا سماور) به مدت ۳۰ دقیقه دم کنید. سپس دمنوش را با یک تا دو قاشق عسل میل کنید.

خواص: این نوشیدنی بسیار خوش طعم در ...

ادامه مطلب در سایت مزاج

  • sa ja